شناسایی ترکیبات شیمیایی و بررسی خواص ضد باکتریایی اسانس مریم گلی سفید (salvia chloroleuca rech.f.&allen) در استان خراسان شمالی

ﭼﻜﻴﺪﻩ زمینه و هدف: مریم گلی گیاهی است متعلق به خانواده نعناعیان که از روزگاران قدیم در مجموعه گیاهان دارویی مورد توجه خاص بوده است و امروزه اسانس گونه های مختلف آن در صنایع داروسازی، عطر سازی و فرآورده های آرایشی- بهداشتی و نیز به عنوان طعم دهنده در صنایع غذایی و نوشیدنی کاربردهای مهمی دارد. در این تحقیق علاوه بر مقایسه درصد ترکیبات شیمیایی شناسایی شده در اسانس گیاه با سایر مناطق، تاثیر ضد باکتریایی اسانس نیز بر روی باکتریهای گرم مثبت، گرم منفی و بی هوازی مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش کار: گیاهان ﭘﺲ ﺍﺯ ﺧﺸﻚ ﺷﺪﻥ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﻱ ﻣﺤﻴﻂ با ﺭﻭﺵ ﺗﻘﻄﻴﺮ ﺑﺎ ﺑﺨﺎﺭ ﺁﺏ ﺍﺳﺎﻧﺲ ﮔﻴﺮﻱ ﺷﺪ. ﺍﺳﺎﻧﺲ ﺑﺎ ﺑﺎﺯﺩﻩ 4/0 ﺩﺭﺻﺪ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪ. ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻫﺎﻱ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺍﺳﺎﻧﺲ ﺑﺎ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﮔﺎﺯ ﻛﺮﻭﻣﺎﺗﻮﮔﺮﺍﻑ ﻣﺘﺼﻞ ﺷـﺪﻩ ﺑه ﻃﻴﻒ ﺳـﻨﺞ ﺟﺮﻣﻲ (gc/ms) ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺖ. سپس اثرات ضد میکروبی اسانسها به وسیله دیسکهای کاغذی مخصوص به محیط کشت باکتری انتقال یافته و پس از مدت معمول اندازه گیری هاله عدم رشد میزان اثر اسانس را نشان داد. یافته ها: 15ﺗﺮﻛﻴﺐ در اسانس گیاه s. chloroleuca ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪﻩ ﻛﻪ 91% ﺍﺳﺎﻧﺲ ﺭﺍ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺩﻫﺪ و ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ جرماکرن دی (99/21%)، اسپاتولنول (27/19%)، بی سیکلوجرماکرن (45/17%)، بتا کاریوفیلن (47/9%) و آرومادندرین (49/6%) بالاترین درصد اسانس را به خود اختصاص داده اند. همچنین اثرات ضدمیکروبی اسانس نیز علیه باکتریهای کلستریدیوم پرفریژنس، استافیلوکوکوس اورئوس، سالمونلا و اشریشیاکلی و با استفاده از روش دیسک دفیوژن بررسی شد. که بیشترین اثرات ضدباکتریایی اسانس بر روی سویه های استافیلوکوکوس اورئوس و کلستریدیوم پرفریژنس دیده شد. نتیجه گیری: بی سیکلوجرماکرن و اسپاتولنول موجود در اسانس بررسی شده در این تحقیق، بیشترین درصد را در مقایسه با ترکیبات شیمیایی شناسایی شده این گیاه در سایر مناطق به خود اختصاص داده است. نتایج آزمایشات ضد باکتریایی نیز نشان داد اسانس این گیاه بر باکتری های گرم منفی تاثیر نداشته اما بر باکتری های گرم مثبت موثر بوده است، نظیر استافیلوکوکوس اورئوس و کلستریدیوم پرفریژنس.